Ελευθεροτυπία - 24/02/2008

«Συνεχώς υποπτεύομαι τον εαυτό μου»

της Έφης Μαρίνου

Ολοι λένε ότι είναι τραγουδίστρια με θεατρικότητα. Δεν είναι τυχαίο. Η Τάνια Τσανακλίδου είναι ηθοποιός που αυτομόλησε στη μουσική. Τώρα ήρθε η ώρα να επιστρέψει.

Μόλις ακουστεί «Ο ήχος του όπλου» θα βρίσκεται στο θέατρο «104» στην οδό Θεμιστοκλέους για να ερμηνεύσει την Κάτια στο θρυλικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη. Ο Θανάσης Καστανιώτης παραχώρησε την αίθουσα, η Ελλη Παπακωνσταντίνου ανέλαβε τη σκηνοθεσία της -απ' ό,τι μαθαίνουμε- εξπρεσιονιστικού ύφους παράστασης και ο Δημήτρης Καμαρωτός έγραψε στίχους και μουσική. Το έργο που άφησε εποχή όταν πρωτοπαίχτηκε στο Θέατρο Τέχνης με τη Ρένη Πιττακή και το νεαρό τότε Στράτο Τζώρτζογλου, ζωντανεύουν ξανά οι Χρ. Σπηλιώτη, Μ. Καρατζογιάννης, Ηλ. Τσακαλία, Ν. Στραβοπόδης, Τηλ. Μούσας. Η Τσανακλίδου έδωσε τη διπλωματική της στη Δραματική Σχολή με την «Παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη. Τώρα ανοίγει ένα νέο κύκλο στην καριέρα της με την ίδια συγγραφέα...

«Παίζω ξανά ρόλο μετά την "Πιάφ", παράσταση παταγώδους αποτυχίας 27 χρόνια πριν... Μεσολάβησαν μια επιθεώρηση και η "Σαμία" του Ε. Γαβριηλίδη όπου συμμετείχα μ' έναν ειδικό τρόπο. Δεν ένιωσα ποτέ ότι έφυγα απ' το θέατρο. Είμαι μια ηθοποιός που τραγουδάει. Από τότε που οκτώ χρονώ παιδί βγήκα στη σκηνή στο "Απόψε αυτοσχεδιάζουμε" με τη μαγική μουσική του Χατζιδάκι και τους Μυράτ-Ζουμπουλάκη, όλα άλλαξαν. Το θέατρο μ' έκλεψε απ' την οικογένεια, απ' την αθωότητά μου. Πώς να επιστρέψω μετά στον άλλο κόσμο;».

«Συμφιλιώθηκα με την παρακμή»

-Κι αν ήταν να διαλέξετε;

«Η μουσική είναι πιο μυστηριακή. Είναι δονήσεις, γέφυρα με το σύμπαν. Αλλά μεγαλώνοντας, ονειρευόμουν την επιστροφή στη σκηνή. Η φωνή δεν θα σε στηρίζει πάντα. Η συσσωρευμένη εμπειρία ζωής, όταν μάλιστα έχεις απαλλαγεί από το ναρκισσισμό, είναι υλικό πολύτιμο στο θέατρο».

-Μα η ματαιοδοξία δεν είναι σύμφυτη με τον καλλιτέχνη;

«Εμένα ο ναρκισσισμός των ηθοποιών μού την σπάει. Πρέπει να μας τσαλακώσει ο χρόνος και η ζωή για να παραιτηθούμε απ' τον εγωισμό. Τότε κάνεις καλό θέατρο που αφορά ουσιαστικά τον πολίτη. Αλλιώς, σε τι θα διέφερε απ' τις αηδίες της τηλεόρασης;».

-Τι σας λέει αυτή η μάνα στον «Ηχο του όπλου»;

«Το επιπόλαιο διάβασμα του έργου δημιουργεί την εντύπωση ότι η Κάτια είναι μια ευαίσθητη κυριούλα. Ισχύει όμως το αντίθετο. Η απίστευτη σκληρότητά της με τρομοκρατεί. Δεν έχω καμία σχέση με το ρόλο "μάνα" έξω απ' αυτόν της σχέσης με το σκύλο μου το Μηνά και τα πολλά ανίψια μου. Ωστόσο, ο ρόλος της μάνας στο έργο με πειράζει κάπου. Μου βάζει αυτό το θέμα της μητρότητας ετεροχρονισμένα. Κι επειδή η έκθεση στην πρόβα είναι μεγάλη, έχω αναπτύξει με κάποια παιδιά του θιάσου σχέση μάνας-παιδιών. Το κάνω από πουτανιά γιατί με βοηθά στο ρόλο; Ή από πραγματική ευαισθησία; Δεν ξέρω. Συνεχώς υποπτεύομαι τον εαυτό μου ότι κάνει κομπίνες».

-Μετανιώσατε που δεν κάνατε παιδί;

«Το λέω ωμά: υπήρξα πολύ απασχολημένη με τον εαυτό μου. Αγαπώ πολύ τα παιδιά, αλλά θα γίνονταν θύματα μιας υστερικής, καταπιεστικής και υπερπροστατευτικής μάνας. Βλέπω τη στάση απέναντι στα ανίψια μου. Νομίζω πως και τα παιδιά γλίτωσαν αλλά κι εγώ διεκδίκησα μια ησυχία που, πιστέψτε με, μ' αρέσει πάρα πολύ».

-Η μοναξιά, όσο περνούν τα χρόνια, δεν σας τρομάζει;

«Με απασχόλησε το καλοκαίρι που χτύπησα. Απ' την άλλη, όμως, γιατί τα παιδιά να φάνε στη μάπα όλη την ανημπόρια του γονιού στα γεράματα; Οσο για την αγάπη, δεν μου λείπει».

-Και η γοητεία που χάνεται;

«Η απώλειά της είναι μαχαίρι στην καρδιά... Κάποτε περίμενα στο φανάρι του "Χίλτον" να περάσω απέναντι. Περνούσε ένα αυτοκίνητο ανοιχτό με ωραία αγόρια μέσα. Αυθόρμητα στήνομαι στο πεζοδρόμιο ωραία-ωραία. Δεν με κοίταξε κανείς. Κοιτούσαν όλοι μια κοπέλα που βρισκόταν δίπλα μου. Αυτό με σκότωσε. Ηρθα σπίτι, κοιτάχτηκα στο καθρέφτη κι έβαλα τα κλάματα. Ημουν τότε γύρω στα σαράντα και ακόμα κακομαθημένη. Μετά απ' αυτή την... κρισάρα ηλικίας συμφιλιώθηκα με την παρακμή ώσπου και την αγάπησα. Εβλεπα με αποστροφή αυτές τις χειρουργημένες γυναίκες απορώντας πώς το κάνουν αυτό στον εαυτό τους. Κι απ' την άλλη, χαιρόμουν τη γοητεία προσώπων που είχαν επιτρέψει στον χρόνο να τα κατοικήσει. Ενας πολύ νεότερός μου άντρας που είχαμε σχέση μου είπε το εξής: μην τολμήσεις ποτέ να κάνεις κάτι στο πρόσωπο ή στο σώμα σου. Ενας νέος άντρας θα βλέπει πάντα μια γριά που του κρύβεται. Αν μείνεις όπως είσαι πάνω στις ρυτίδες σου, θα βλέπουν όλοι την ιστορία σου για την οποία και σ' αγαπούν».

-Νέος και... σοφός. Τον αφήσατε να φύγει;

«Ηταν μόλις 22 χρονών. Τρόμαξα. Θα κινδύνευα από οποιαδήποτε νέα γυναίκα περπατούσε στο δρόμο. Πώς θα ζούσα με τέτοιο φόβο; Δίπλα σ' ένα μαραμένο λουλούδι δεν θα διάλεγες το ολόφρεσκο; Είναι επικίνδυνο, δεν λέω, αλλά μ' αρέσει να ζω επικίνδυνα. Για να ξαναγυρίσουμε στο θέατρο, αυτές οι ψυχικές διαδρομές θυμού, απόρριψης, αποδοχής, συμφιλίωσης μετουσιώνονται σ' ένα πολύτιμο υλικό. Είμαι άπληστη με όλα: το φαγητό, τα λουλούδια, τις μυρωδιές της φύσης. Τα ζω σα να είναι η τελευταία φορά. Υπάρχει ένα αιωρούμενο "ποτέ ξανά" που δυναμώνει την ανάγκη μου να ξαναγιορτάσω κάτι».

-Πάντως, έχετε αγαπηθεί απ' το κοινό.

«Αυτό δεν είναι αγάπη, αλλά εκδήλωση αγάπης. Δεν είχα ποτέ ψευδαισθήσεις ούτε επένδυσα σε τίποτα τέτοιο. Ξέρω ότι ο τρόπος μου -τσαλακώνομαι, δεν κάνω δημόσιες σχέσεις, απεχθάνομαι τα γλειψίματα- τους αρέσει, τους απελευθερώνει. Κι έπειτα, ποια αγάπη; Εχω δει με πόση σκληρότητα φερόμαστε όλοι στο όποιο στραβοπάτημα. Η αγάπη είναι κάτι προσωπικό, μυστικό. Εγώ είμαι μοναχικός τύπος. Δεν θέλω πολλή φασαρία γύρω μου. Ασχετα αν κάποτε μου τη δίνει και πάω σ' ένα μπαράκι να χορέψω και να γίνω πίτα».

-Πώς προετοιμάζεστε πριν βγείτε στη σκηνή;

«Είμαι στο καμαρίνι δύο ώρες πριν. Ούτε σαχλαμάρες, ούτε αστεία. Οσο βάφομαι, αδειάζω απ' όλα. Κάνω την προσευχή μου και βγαίνω. Παλιά ήθελα να σας κάνω εντύπωση. Τώρα αναρωτιέμαι: Θα είναι μια βραδιά ωραίας ροής που θα νιώσουμε όλοι όμορφα; Θα τα βγάλω πέρα με τη φωνή μου ή θα με προδώσει;».

-Πιστεύετε στο Θεό;

«Με τον τρόπο μου. Δεν πηγαίνω σε εκκλησίες, δεν μου αρέσουν οι παπάδες. Αν αφήσουμε τον εαυτό μας ελεύθερο, όπου μας πάει, είναι η σωτηρία μας. Το μυαλό βάζει συνέχεια τρικλοποδιές. Οποτε βασανίζομαι είναι εξαιτίας της δικής του διαστροφής. Με περιορίζει, με παγιδεύει, με τρομοκρατεί μ' ένα συνεχές μπουρ μπουρ μέσα στ' αφτιά μου σαν ένας μικρός διαβολάκος».

-Πώς αντιδρούν στην επιστροφή σας στο θέατρο οι ηθοποιοί;

«Οι φίλοι συνάδελφοι κι ο θίασος χαίρονται. Οι άλλοι δεν ξέρω ούτε με νοιάζει. Δεν σκοπεύω να τους φάω το ψωμί, δηλαδή το ξεροκόμματο. Βλέπω και την αβυσσαλέα οικονομική διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους που μοχθούν στο θέατρο και σ' αυτούς της μουσικής και τρελαίνομαι».

-Σκεφτείτε πόσο αντιοικονομικό θα ήταν να είχατε επιλέξει το θέατρο...

«Είμαι ολιγαρκής. Δεν έχω καμία εκτίμηση στο χρήμα. Πέρασαν πολλά λεφτά απ' τα χέρια μου και ποτέ δεν είχα ούτε θα έχω. Οποιος βγάζει πιο πολλά χρήματα, κερνά. Αυτό είναι νόμος. Οταν κάποιος δεν μπορεί, το κάνεις εσύ στη θέση του. Δεν γίνεται να μπαίνει το χρήμα ανάμεσά μας».

- Αλλους, όμως, τους χωρίζει από «φίλους» και συνεκδότες...

«Τη δεκαετία του '80 άλλαξαν πολλά μαζί με την έλευση του ΠΑΣΟΚ. Ηρθαν η γκλαμουριά, η δικτατορία της εικόνας, τα ιν και άουτ του "Ταχυδρόμου", τα ξεφωνήματα. Βγήκε το "Κλικ" στο οποίο είχα διαβάσει πόσο βαρετή είναι η Φαραντούρη και πόσο "Μαμά γερνάω" είμαι εγώ... Τότε μπήκαν τα θεμέλια του σημερινού συστήματος, έπεσε ο σπόρος των καρπών που σήμερα θερίζουμε: παντελής έλλειψη ήθους, μέτρου και ουσίας στον δημόσιο βίο».

-Βλέπω ότι έχετε μια παμπάλαιη, ξύλινη τηλεόραση του '70. Παίζει;

«Οριακά... Δεν την ανοίγω. Ομως, στο χωριό, στο Πήλιο, έχω σούπερ ουάου τηλεόραση. Και δυστυχώς την ανοίγω για τα δελτία ειδήσεων. Και ο κίνδυνος καραδοκεί. Εχω πιάσει τον εαυτό μου να ψιλοβυθίζεται στην τηλεοπτική λασπούλα. Μιλάμε για τρομερό ναρκωτικό. Εχει αντικαταστήσει την αληθινή ζωή· δεν υπάρχεις αν δεν σ' έχει δείξει η τηλεόραση!».

-Τι ονειρεύεστε;

«Ονειρό μου ήταν να κάνω καμπαρέ. Σε κάποια τυχαία συζήτηση, ο Στέλιος Ράμφος με ρώτησε γιατί. Του απάντησα επειδή είναι χώρος απαγορευμένος κι αυτό με ιντριγκάρει καλλιτεχνικά. Οταν με ξαναρώτησε τι είναι το απαγορευμένο στις μέρες μας, αυθόρμητα απάντησα το αίσθημα. Σήμερα το μοναδικό όνειρό μου είναι ένα κοινόβιο μαζί με την οικογένειά μου».

-Και το Πήλιο;

«Στο Πήλιο γειώνομαι. Με φόρμα, ξυπόλητη, ξεχτένιστη, μαγειρεύω και ποτίζω. Από πέρσι με τις φωτιές πήρα κι άλλο ρόλο. Εγινα αντιπρόεδρος στον εθελοντικό φορέα που φτιάξαμε για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Το καλοκαίρι έκανα βάρδιες και με κορόιδευαν στο χωριό. Σκασίλα μου. Εγώ πιστεύω ότι η πιο σοβαρή αριστερή πρόταση σήμερα έρχεται από την οικολογία».

-Είστε αισιόδοξη;

«Σκάνδαλα και συμφορές πάντα συνέβαιναν. Το καινούριο είναι ότι σήμερα τα θεωρούμε φυσικά και αναμενόμενα. Αυτός είναι ο βόθρος. Αλλά το σκατό γίνεται και μια ωραία κοπριά για το μέλλον. Θα ανθίσουν μέσα σ' αυτήν καλά πράγματα, άσχετα αν δεν μας συμπεριλαμβάνουν».